Upadłość konsumencka
Czym jest i jak ogłosić upadłość konsumencką?
Co znajdziesz w tym wpisie?
Czym jest upadłość konsumencka?
Wielu ludzi boryka się obecnie z problemem zadłużenia względem banków i innych instytucji kredytowych. Niejednokrotnie zdarza się, iż osoba zmuszona nadzwyczajnymi okolicznościami wynikającymi na przykład z choroby własnej lub osoby najbliższej, podejmuje zobowiązania, których nie jest w stanie spłacać. Brak regulowania zobowiązań pieniężnych wiąże się natomiast z zajęciami komorniczymi emerytur, rent czy wynagrodzeń. Szansą dla takich osób na wyjście z spirali zadłużenia jest tzw. upadłość konsumencka.
Jak ogłosić upadłość konsumencką?
Cały proces orzekania o upadłości konsumenckiej rozpoczyna złożenie odpowiedniego wniosku. Od 1 stycznia 2016 r. wniosek ten sporządzany jest na specjalnym formularzu przygotowanym przez Ministerstwo Sprawiedliwości. W specjalnej tabeli należy umieścić spis całego dotychczasowego majątku, a także wyjawić wszystkich wierzycieli wraz z przysługującymi im kwotami. Wniosek o ogłoszenie upadłości powinien być nadto należycie opłacony. Opłata za złożenie wniosku jest opłatą podstawową – najniższą opłatą, o której mowa w ustawie z dnia 25 lipca 2005 r. o kosztach sądowych w sprawach cywilnych i wynosi obecnie 30 zł.
Jakie zobowiązania nie podlegają umorzeniu?
- zobowiązania alimentacyjne;
- grzywny;
- zobowiązania do naprawienia szkody, która jest wynikiem przestępstwa albo wykroczenia;
- odszkodowania za wywołanie choroby, niezdolności do pracy, śmierci lub kalectwa;
- należności wynikające z obowiązku naprawienia szkody lub zadośćuczynienia za wyrządzoną krzywdę;
- zobowiązania do zapłacenia nawiązki lub świadczenia pieniężnego, które sąd orzekł jako środek karny lub środek, aby poddać sprawcę próbie;
- zobowiązania, które upadły świadomie zataił w przypadku, gdy wierzyciel nie był uczestnikiem postępowania upadłościowego.
Jakie dokumenty są potrzebne do złożenia wniosku?
Do wniosku należy dołączyć:
- aktualny wykaz majątku z szacunkową wyceną jego składników;
- spis wierzycieli z podaniem ich adresów i wysokości wierzytelności każdego z nich oraz terminów zapłaty, a także listę zabezpieczeń dokonanych przez wierzycieli na jego majątku wraz z datami ich ustanowienia, np. umowy kredytowe .
- wykaz tytułów egzekucyjnych oraz tytułów wykonawczych przeciwko dłużnikowi;
- informację o postępowaniach dotyczących ustanowienia na majątku dłużnika hipotek, zastawów, jak również o prowadzonych innych postępowaniach sądowych, administracyjnych, sądowo administracyjnych oraz przed sądami polubownymi dotyczących majątku dłużnika;
- informacje o osiągniętych przychodach w okresie sześciu miesięcy przed dniem złożenia wniosku;
- informacje o kosztach poniesionych na utrzymanie dłużnika i osób pozostających na jego utrzymaniu w ostatnich sześciu miesiącach przed dniem złożenia wniosku;
- informacje o czynnościach prawnych dokonanych przez dłużnika w ostatnich dwunastu miesiącach przed dniem złożenia wniosku, których przedmiotem były nieruchomości, akcje lub udziały w spółkach;
- informacje o czynnościach prawnych dokonanych przez dłużnika w ostatnich dwunastu miesiącach przed dniem złożenia wniosku, których przedmiotem były ruchomości, wierzytelności lub inne prawa, których wartość przekracza 10 000 zł
Co się dzieje po ogłoszeniu upadłości?
Po ogłoszeniu upadłości sąd wyznacza dłużnikowi syndyka, który przeprowadza proces likwidacji zadłużenia. Zwieńczeniem postępowania upadłościowego jest ustalenie przez sąd planu spłaty. Obejmuje on część wierzytelności niezaspokojonych z likwidacji majątku upadłego powstałych przed ogłoszeniem upadłości oraz wszystkie wierzytelności przypadające za czas po ogłoszeniu upadłości. Sąd ustala jaka część dochodów konsumenta przeznaczana będzie na zaspokojenie tych wierzytelności i w jakim okresie konsument będzie miał wykonywać obowiązki związane z planem spłaty.
W postanowieniu o ustaleniu planu spłaty wierzycieli sąd określa, w jakim zakresie i w jakim czasie, konsument jest obowiązany spłacać zobowiązania wynikające z listy wierzytelności i jaka część zobowiązań upadłego powstałych przed dniem ogłoszenia upadłości zostanie umorzona po wykonaniu planu spłaty. Plan spłaty jest więc ustaleniem przez sąd warunków i okresu próby, w którym badana jest uczciwość i rzetelność płatnicza konsumenta.
Po wykonaniu przez konsumenta planu spłaty sąd umarza pozostałe zobowiązania konsumenta.
Jakie inne obowiązki są nakładane na upadłego?
Upadły jest obowiązany składać sądowi corocznie, do końca kwietnia, sprawozdanie z wykonania planu spłaty wierzycieli za poprzedni rok kalendarzowy. W sprawozdaniu upadły ma obowiązek wykazać osiągnięte przychody, spłacone kwoty oraz nabyte składniki majątkowe o wartości przekraczającej przeciętne miesięczne wynagrodzenie w sektorze przedsiębiorstw bez wypłat nagród z zysku za ostatni kwartał okresu sprawozdawczego, ogłoszonego przez Prezesa Głównego Urzędu Statystycznego. Do sprawozdania upadły ma obowiązek dołączyć kopię złożonego rocznego zeznania podatkowego za rok kalendarzowy, którego dotyczy złożone sprawozdanie oraz dowody spłat wierzycieli realizowane zgodnie z postanowieniem.
Kiedy wniosek o upadłość konsumencką może być oddalony?
- Dłużnik doprowadził do swojej niewypłacalności albo istotnie zwiększył jej stopień umyślnie lub wskutek rażącego niedbalstwa (np.: zaciągnął kredyt nie będąc w stanie go spłacać a pieniądze z niego uzyskane przeznaczył na poprawę własnego statusu życiowego);
- W stosunku do konsumenta prowadzono już konsumenckie postępowanie upadłościowe, ale zostało ono umorzone z innych przyczyn niż na wniosek konsumenta;
- Czynność prawna dłużnika została prawomocnie uznana za dokonaną z pokrzywdzeniem wierzycieli;
- Jeżeli dane podane przez dłużnika we wniosku są niezgodne z prawdą lub niezupełne, chyba że niezgodność lub niezupełność nie są istotne lub przeprowadzenie postępowania jest uzasadnione względami słuszności lub względami humanitarnymi.
Jak ogłoszenie upadłości konsumenckiej wpływa na wspólny majątek?
Z dniem ogłoszenia upadłości jednego z małżonków powstaje między małżonkami rozdzielność majątkowa. Jeżeli małżonkowie pozostawali w ustroju wspólności majątkowej, majątek wspólny małżonków wchodzi do masy upadłości, a jego podział jest niedopuszczalny.
Małżonek upadłego może dochodzić w postępowaniu upadłościowym należności z tytułu udziału w majątku wspólnym, zgłaszając tę wierzytelność sędziemu komisarzowi.
Co dzieje się z domem, gdy zostanie ogłoszona upadłość konsumencka?
Jeżeli upadły jest osobą fizyczną i w skład masy upadłości wchodzi lokal mieszkalny albo dom jednorodzinny, w którym zamieszkuje upadły, a konieczne jest zaspokojenie potrzeb mieszkaniowych upadłego i osób pozostających na jego utrzymaniu, z sumy uzyskanej z jego sprzedaży wydziela się upadłemu kwotę odpowiadającą przeciętnemu czynszowi najmu lokalu mieszkalnego w tej samej lub sąsiedniej miejscowości za okres od dwunastu do dwudziestu czterech miesięcy.
Kwotę, o której mowa w ust. 1, na wniosek upadłego, określa sędzia-komisarz, biorąc pod uwagę potrzeby mieszkaniowe upadłego, w tym liczbę osób pozostających na jego utrzymaniu, zdolności zarobkowe upadłego, sumę uzyskaną ze sprzedaży lokalu mieszkalnego albo domu jednorodzinnego oraz opinię syndyka.
Jeżeli fundusze masy upadłości na to pozwalają, a opuszczony przez upadłego lokal mieszkalny albo dom jednorodzinny nie został jeszcze zbyty, sędzia-komisarz może przyznać upadłemu zaliczkę na poczet kwoty, o której mowa w ust. 1.
Sędzia-komisarz może wyłączyć określone składniki majątku z masy upadłości, w tym nieruchomość lub jej ułamkową część, jeżeli nie można ich zbyć z zachowaniem przepisów ustawy, a dalsze pozostawanie tych składników majątku w masie upadłości będzie niekorzystne dla wierzycieli z uwagi na obciążenie masy upadłości związanymi z tym kosztami.
Umorzenie zobowiązania upadłego bez ustalenia planu spłaty wierzycieli
Warunkowe umorzenie zobowiązań bez ustalenia planu spłat wierzycieli.
Jeżeli niezdolność do dokonywania jakichkolwiek spłat w ramach planu spłaty wierzycieli wynikająca z osobistej sytuacji upadłego nie ma charakteru trwałego, sąd umarza zobowiązania upadłego bez ustalenia planu spłaty wierzycieli pod warunkiem, że w terminie 5 lat od dnia uprawomocnienia się postanowienia o warunkowym umorzeniu zobowiązań upadłego bez ustalenia planu spłaty wierzycieli upadły ani żaden z wierzycieli nie złoży wniosku o ustalenie planu spłaty wierzycieli, na skutek którego sąd, uznając, że ustała niezdolność upadłego do dokonywania jakichkolwiek spłat w ramach planu spłaty wierzycieli, uchyli postanowienie o warunkowym umorzeniu zobowiązań upadłego bez ustalenia planu spłaty wierzycieli i ustali plan spłaty wierzycieli.
Plan spłat
Ustalenie planu spłaty
W postanowieniu o ustaleniu planu spłaty wierzycieli sąd:
- wymienia wierzycieli uczestniczących w planie spłaty;
- dokonuje podziału funduszy masy upadłości pomiędzy wierzycieli uczestniczących w planie spłaty, jeżeli w postępowaniu zgromadzono fundusze masy upadłości;
- ustala, czy upadły doprowadził do swojej niewypłacalności lub istotnie zwiększył jej stopień umyślnie lub wskutek rażącego niedbalstwa;
- określa, w jakim zakresie i okresie, nie dłuższym niż trzydzieści sześć miesięcy, upadły jest obowiązany spłacać zobowiązania, które w postępowaniu upadłościowym prowadzonym zgodnie z przepisami części pierwszej zostałyby uznane na liście wierzytelności, oraz jaka część zobowiązań upadłego powstałych przed dniem ogłoszenia upadłości zostanie umorzona po wykonaniu planu spłaty wierzycieli.
W przypadku ustalenia, że upadły doprowadził do swojej niewypłacalności lub istotnie zwiększył jej stopień umyślnie lub wskutek rażącego niedbalstwa, plan spłaty wierzycieli nie może być ustalony na okres krótszy niż trzydzieści sześć miesięcy ani dłuższy niż osiemdziesiąt cztery miesiące.
W przypadku gdy w drodze wykonania planu spłaty wierzycieli dłużnik spłaci co najmniej 70% zobowiązań objętych planem spłaty wierzycieli, plan spłaty wierzycieli nie może zostać ustalony na okres dłuższy niż rok.
W przypadku gdy w drodze wykonania planu spłaty wierzycieli dłużnik spłaci co najmniej 50% zobowiązań objętych planem spłaty wierzycieli, plan spłaty wierzycieli nie może zostać ustalony na okres dłuższy niż dwa lata.
Przykład
Ogłoszenie upadłości konsumenckiej, inaczej bankructwo osoby fizycznej, to jedna z możliwości, aby wyjść ze spirali długów. Coraz więcej osób ma problemy finansowe i z przyczyn niezależnych od siebie nie jest w stanie spłacać swoich zobowiązań względem wierzycieli. Jedną z takich osób jest nasz Klient, 43-letni Pan Błażej, który jeszcze niedawno był głównym żywicielem rodziny.
Ogłoszenie upadłości konsumenckiej rozpoczęło proces postępowania upadłościowego. Na zakończenie postępowania sąd ustalił plan spłaty wierzycieli, biorąc pod uwagę możliwości zarobkowe naszych Klientów oraz konieczność utrzymania przez nich rodziny. Dzięki temu rozwiązaniu Pan Błażej z żoną mogą już spokojnie wywiązywać się z zobowiązań, a postępowanie egzekucyjne zostało umorzone.
FAQ
Nasze odpowiedzi na najczęściej zadawane pytania przez Klientów dot. upadłości konsumenckiej.
Z dniem ogłoszenia upadłości upadły traci prawo zarządu oraz możliwość korzystania z mienia wchodzącego do masy upadłości i rozporządzania nim. Sędzia-komisarz określa zakres i czas korzystania przez upadłego lub osoby mu bliskie, którzy w dacie ogłoszenia upadłości zamieszkiwali w mieszkaniu znajdującym się w lokalu lub w budynku wchodzącym do masy upadłości, z tego mieszkania.
Do masy upadłości nie wchodzi wynagrodzenie upadłego w części niepodlegającej zajęciu. Sędzia–komisarz na wniosek upadłego lub syndyka może w inny sposób określić część dochodu, biorąc pod uwagę szczególne potrzeby upadłego i osób pozostających na jego utrzymaniu, w tym ich stan zdrowia, potrzeby mieszkaniowe oraz możliwości ich zaspokojenia.
Jak możemy Ci pomóc?
